Rodzaje ubytku słuchu – czy znasz je wszystkie?

Rodzaje ubytków słuchu – podział podstawowy

Wymieniamy cztery główne typy ubytku słuchu, w zależności od jego lokalizacji:

• przewodzeniowy,
• zmysłowo-nerwowy (odbiorczy),
• mieszany,
• centralny.

Niedosłuch przewodzeniowy

Wada słuchu nazywana niedosłuchem przewodzeniowym obejmuje dysfunkcje na poziomie ucha zewnętrznego lub środkowego. W wyniku tych dysfunkcji fale dźwiękowe nie mogą być przekazywane do ucha wewnętrznego. Przyczyną może być uszkodzenie, nieprawidłowa anatomia, infekcja, płyn w uchu, ciało obce, czy też czop powstały z nagromadzonej i stłoczonej w woskowiny. Ten rodzaj ubytku jest z powodzeniem leczony farmakologicznie lub chirurgicznie, traktowany jest zatem jako wada przejściowa, tymczasowa.

Niedosłuch zmysłowo-nerwowy (odbiorczy)

Ubytek klasyfikujący się jako niedosłuch zmysłowo-nerwowy, to inaczej wada słuchu na poziomie odbiorczym. Najczęściej jego przyczyną jest uszkodzenie rzęsek słuchowych, czyli komórek czuciowych występujących w ślimaku. Odpowiadają one za przekształcenie odbieranych drgań w impuls nerwowy, który następnie przekazywany jest do mózgu. W wyniku ubytku, proces ten nie zachodzi w sposób prawidłowy (lub nie zachodzi w ogóle). Ten rodzaj ubytku słuchu obejmuje zmiany w obrębie ucha wewnętrznego powstałe np. w wyniku uszkodzeń mechanicznych (wada nabyta). Może przejawiać się również jako wada pierwotna – czyli wrodzona.

Istnieje również odmiana pozaślimakowa niedosłuchu zmysłowo-nerwowego – wówczas przyczyną ubytku jest uszkodzenie nerwu słuchowego.

Ubytek słuchu na poziomie odbiorczym jest niestety trwałą wadą, której nie da się wyleczyć. Jedynym sposobem na uzyskanie zadowalającej jakości słuchu jest użytkowanie aparatów słuchowych.

Niedosłuch mieszany

Jak sama nazwa może nam sygnalizować, ten rodzaj ubytku słuchu łączy w sobie elementy niedosłuchu odbiorczego oraz przewodzeniowego. Jego genezą są zatem uszkodzenia lub dysfunkcje dotyczące zarówno ucha środkowego, jak i ucha wewnętrznego.

Niedosłuch centralny

Inaczej: centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego (APD). Ten ubytek słuchu nie dotyczy dysfunkcji w obrębie naszych uszu, lecz ośrodkowego układu nerwowego. Oznacza to, że choć uszy pracują w sposób prawidłowy i wzorowo wykonują swoje zadanie – impulsy nerwowe przekazywane do mózgu nie są odbierane i opracowywane, a następnie przekształcane w informację akustyczną. Pacjent z niedosłuchem nie rozpoznaje zatem dźwięków.

Podział ubytków słuchu ze względu na ich stopień

Wszystkie rodzaje ubytku słuchu możemy także podzielić na kategorie związane ze stopniem ich zaawansowania.

• Lekki

Niedosłuch w stopniu lekkim objawia się problemem z odbiorem cichszych dźwięków, np. szmerów, przyciszonego głosu lub też rozmowy odbywającej się w pewnym oddaleniu. Bez trudu jednak zarejestrujemy, co nasz rozmówca do nas mówi w gwarnej kawiarni.

• Średni

Jeżeli mamy niedosłuch w stopniu średnim, problem sprawiają nam dźwięki o natężeniu umiarkowanym. W tej sytuacji wspomniana wcześniej rozmowa w hałaśliwym otoczeniu będzie stanowiła znacznie większe wyzwanie.

• Ciężki

Przy ciężkich ubytkach słuchu, prowadzenie rozmowy nawet w cichym otoczeniu jest niemożliwe – nasi rozmówcy będą musieli mówić do nas bardzo głośno. Niektóre osoby dotknięte ciężkimi wadami słuchu uczą się odczytywać sens wypowiedzi poprzez czytanie z ruchu warg – jednak nic nie zastąpi po prostu dobrego aparatu słuchowego.

Czy niedosłuch może dotyczyć jednego ucha?

Gdy mowa o rodzajach ubytków słuchu, warto wspomnieć jeszcze o innej możliwości ich podziału. Niedosłuch może bowiem dotyczyć obojga uszu lub tylko jednego ucha. Mówimy wówczas o niedosłuchu obustronnym lub obuusznym. W zależności od typu naszej wady słuchu, będziemy nosić jeden aparat lub dwa.

Ubytek słuchu – wrodzony, czy nabyty?

Pierwotny ubytek słuchu to wada wrodzona. Niedosłuch u dzieci diagnozowany jest najczęściej po zaobserwowaniu nietypowych zachowań, np. braku reakcji na zawołanie rodzica, w późniejszym wieku zaś trudności w nauce. Jeśli ubytek słuchu jest duży, maluch będzie miał poważne problemy na poziomie nauki mowy – często niepokojącym opiekunów objawem jest fakt, iż dziecko zaczyna mówić znacznie później, niż jego rówieśnicy. Dzieje się tak, ponieważ młody człowiek uczy się mowy na podstawie słyszanych dźwięków – powtarza monosylaby, które wyłapuje z rozmów odbywających się w najbliższym otoczeniu. Jeżeli zaś odbiera dźwięki w sposób zniekształcony, nie jest w stanie prawidłowo się ich uczyć.

W przypadku wad nabytych, przyczyn może być wiele – od mechanicznych uszkodzeń powstałych w wyniku np. wypadku czy nagłego dźwięku o bardzo dużym natężeniu (ekstremalnym przykładem jest eksplozja), po zaniedbane infekcje, które nierzadko stanowią również przyczyny utraty słuchu.

Czy niedosłuchowi możemy zapobiec?

W zależności od rodzaju ubytku słuchu, możemy aktywnie zapobiegać problemom ze słuchem. Jak wspomnieliśmy, niektóre ubytki są wrodzone – wówczas oczywiście nie da się ich uniknąć. W przypadku całej reszty przypadków najlepszą strategią będzie regularna samokontrola słuchu oraz działania zapobiegawcze, czyli badania profilaktyczne.

Co możemy zrobić? Jednym z podstawowych działań, jakie można przeprowadzić w zaciszu własnego mieszkania, jest wykonanie testu słuchu online. Czynność ta jest niezwykle prosta – potrzebujemy tylko urządzenia z dostępem do Internetu oraz słuchawek, które dobrze przylegają do ucha. Test warto wykonać w spokojnym i cichym otoczeniu, aby dźwięki dochodzące z zewnątrz nie przekłamały wyniku.

Jeśli wyniki testu nas niepokoją, należy jak najszybciej zgłosić się do swojej poradni laryngologicznej. Wczesne wykrycie pierwszych symptomów niedosłuchu pomoże nam uniknąć pogłębiania się wady, zaś nam – zapewnić znakomitą jakość życia.

Bibliografia:

Zahnert T., The differential diagnosis of hearing loss, Deutsches ärzteblatt international, 2011, 108(25), 433

Lasak J. M., Allen P., McVay T., Lewis D., Hearing loss: diagnosis and management, Primary Care: Clinics in Office Practice, 2014, 41(1), 19-31

Most T., The effects of degree and type of hearing loss on children's performance in class, Deafness & Education International, 2004, 6(3), 154-166

Bance M., Hearing and aging, CMAj, 2007, 176(7), 925-927

Zeng F. G., Djalilian H., Hearing impairment, The Oxford Handbook of Auditory Science, 2010, 3, 325-347

Neumann K., & Stephens D., Definitions of types of hearing impairment: a discussion paper, Folia Phoniatrica et Logopaedica, 2011, 63(1), 43-48

Kanjikar S., Doddamani A., Malige R., Reddy N., Audiometric analysis of type and degree of hearing impairment and its demographic correlation: A retrospective study, Journal of Advanced Clinical and Research Insights, 2015, 2(5), 189-192

Steinberg J. C., Gardner M. B., The dependence of hearing impairment on sound intensity, The Journal of the Acoustical Society of America, 9(1), 11-23

Artykuły zamieszczone na tej stronie są przeznaczone wyłącznie do ogólnych informacji na tematy związane z akustyką słuchu i nie mogą być wykorzystywane do celów autodiagnozy. Nie nadają się do zastąpienia profesjonalnej porady, badań i/lub leczenia przez przeszkolonych i uznanych lekarzy i/lub ewentualnie innych specjalistów pracujących w sektorze ochrony zdrowia i nie stanowią rekomendacji ani oceny procedur diagnostycznych lub terapeutycznych.Prosimy o kontakt w sprawie indywidualnego stanu zdrowia, pytania i problemy skonsultuj się z lekarzem lub ekspertem. Odpowiedzialność za treść linków zewnętrznych jest wyłączona.